Merhaba,
Eskiden şöyle dediğimizi hatırlıyorum, “bunu hayal bile edemezdik”.
Farkında mısınız? Artık eskisi kadar şaşırmıyoruz. Teknoloji ile birlikte hayal gücümüz ve algımız da gelişiyor gibi.
Bu yazıda, son zamanların en çok konuşulan oyun sektörü ile şaha kalkmış, teknoloji tetikleyici ürünlerinden biri olan VR ve AR olarak bilinen sanal gerçeklik gözlüklerini yazmak istedim.
Teknoloji tetikleyici diyorum, çünkü tıpkı akıllı saatlerde olduğu gibi gözlüklerde de fazlasıyla çeşitlilik olacağına ve gelişimde süreklilik göstereceğine eminim. Değişim ve gelişimin karşı koyulamaz etkisi ile yakın gelecekte belki gözlüğe bile gerek kalmadan sadece kontak lensle iletişim kurabilir, haberleri takip edebilir, sağlık durumumuzu değerlendirebilir ve hava raporunu görebiliriz.
Bu konuda Google, ünlü ilaç şirketi Novartis ile birlikte insan vücudundaki glikoz seviyesini ölçebilen akıllı kontakt lensler geliştirmişti. Şirketin yeni bir akıllı lens teknolojisinin daha patentine başvurduğu biliniyordu. Bu haberle birlikte güvenlik açığı olabileceğine dair söylentiler de beraberinde geldi. Gizli kapılar ardında neler yapılıyor bilemeyiz, ama bu konuda alt yapının hazır olduğuna eminim.
Bugün sağlık için geliştirildiği söylenen lensler, kısa bir süre sonra telefonun yerini alabilir. Ama biz şimdilik gözlüklerdeki gelişimden devam edelim.
Sanal Gerçeklik (Virtual Reality) VR Teknolojisi ve Temeli Lidar
Laser Imaging Detection and Ranging, lazer darbeleri kullanılarak bir nesne veya bir yüzeyin uzaklığını anlamaya yarayan teknoloji. Radar teknolojisiyle benzerdir. Radarda kullanılan radyo dalgaları yerine ışık, yani lazer darbeleri kullanılır. Uzaklığı ölçülecek nesne ya da yüzeye gönderilen lazer darbesinin gönderiliş zamanı ile nesneye çarpıp gelen yansımanın tekrar kaynağa ulaşma vakti arasındaki fark sayesinde uzaklık ölçülür.
VR Sanal Gerçeklik (Virtual Reality); simüle edilmiş bir ortam oluşturmak için bilgisayar teknolojisinin kullanılmasıdır. Geleneksel kullanıcı ara yüzlerinden farklı olarak VR, kullanıcıyı bir deneyimin içine yerleştirir. Önlerinde bir ekran görüntülemek yerine, kullanıcılar içine daldırılır ve 3D görüntü ile etkileşime geçilir.
AR Artırılmış gerçeklik ise duyulara hitap edebilir; gerçek dünyadaki çevrenin ve içindekilerin, bilgisayar tarafından üretilen; ses, görüntü, grafik ve GPS verileriyle zenginleştirilerek meydana getirilen canlı veya dolaylı fiziksel görünümüdür. Bu kavram, kısaca gerçekliğin bilgisayar tarafından değiştirilmesi ve artırılmasıdır. Teknoloji, kişinin gerçekliğini zenginleştirme işlevini görür. Buna karşın sanal gerçeklikte ise gerçek dünya yerine tasarlanıp canlandırılmış bir dünya vardır.
Sanal gerçeklik gözlükleri; başta savunma sanayi, eğitim, sağlık, mimari, tekstil, eğlence, ürün deneme ve yerleştirme gibi alanlarda sıklıkla kullanılıyor.
Öyle ki artık Paris’e gitmeden Louvre müzesini gezebilir, paraşüt değil VR gözlüklerini takarak bir uçaktan atlayabilir, uzaya çıkıp dünyayı seyredebilirsiniz.
Medyada da görüyoruz, özellikle güvenlik güçlerinin eğitimlerinde de sıklıkla kullanılmaya başlandı. Artık Türkiye’de de güvenlik güçlerinin sanal taktik eğitim merkezleri mevcut.
Birçok alanda kullanılabilecek bu teknoloji için firmalar en iyisini yapma yarışına girmiş durumda. Sanal gerçeklik AR ve VR gözlükler konusunda patent başvuruları bir hayli artmıştır.
Uygulama alanlarına göre gözlük tasarımları ve işlevleri de farklılık gösteriyor. Günlük kullanımda konforlu bir deneyim yaşatacak tasarım üzerinde çalışan APPLE, güvenlik söylentilerini de geride bırakmak için kamerasız sanal gerçeklik gözlüğü ile fark atacağı söylentiler arasında.
Google Glass, Sony gibi devler bu konuda tetikleyici teknoloji adımını atmış olsa da Apple’ın bir klasiği olan “one more thing” ile açıklanması beklenen KAMERASIZ arttırılmış gerçeklik gözlüğü, şimdiden gündeme oturmuş gibi. Beklemedeyiz.
Sanal gerçeklik konusunda en üst düzey teknolojiyi sunacağı söylenen Magic Leap ise 2018 yılında ilk ürününü tanıtmıştı. Gizli tutulan ama bilinen yatırımcıları; Google, Alibaba, AT&T, Warner Bros ve Japonya merkezli telekom şirketi NTT Docomo gibi oldukça önemli firmaların, zor günler geçiren şirkete 350 Milyon Dolar yatırım yaptığı çok konuşulmuştu.
Magic Leap’in hali hazırda arttırılmış gerçeklik ve VR gözlük teknolojileri ile ilgili 254 patenti var.
Patent başvurusunu bir inceleyelim;
2020 yılında yayınlanmış Binoküler görmeye dayalı; WO/2020/014700 SYSTEMS AND METHODS FOR DISPLAY BINOCULAR DEFORMATION COMPENSATION patenti.
Bu patentte göre; tıpkı İki göz yapısı gibi, ayrı ayrı algıladığı görüntülerin üst üste bindirilebilmesini sağlayabilecek, bir çift projeksiyon düzeneği, görüntüleri yakalamak için yapılandırılmış bir çift görüntüleme sensörü ve algılama düzeneği, optik bağlantı sensörleri gibi teknik detaylardan oluşmaktadır.
İnsan doğasında bulunan 3 boyutlu görünümün sanala uyarlanması, denge, kontrol, mesafe ve uyum konusunda yapılan çalışma; US20150243103 - RENDERING DARK VIRTUAL OBJECTS AS BLUE TO FACILITATE VIEWING AUGMENTED OR VIRTUAL REALITY gibi yüzlerce dosya detayı bulunmaktadır. Eğer artırılmış gerçeklik konusunda çalışma yapıyorsanız, bu kıymetli dokümanları ücretsiz bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Yatırımcılar açısından teknolojik yenilik kadar; işlevsellik, çıktı maliyetleri, kullanıcı kitlesi ve mülkiyet hakları gibi ayrıntılar teknolojinin kendisi kadar önemlidir.
Sanal gerçeklik dünyasında konuşulan bir diğer örnek ise 2012 yılında kurulan Oculus. Facebook, WhatsApp’ı 19 Milyar Dolarlık satın almasından sonra, OCULUS VR için 2 Milyon Dolar yatırım yaptı. Oculus’un şu ana kadar 367 Patent konusu dosyalanmış. 2020'de yayınlanan 18 patenti mevcut. Aslında bu aynı zamanda şu demek oluyor, en iyi gerçekliği sağlamak için gelişim devam ediyor.
Daha önceki yazılarımda da bahsettiğim gibi bir ürün için bir patent algısı yanlıştır. Ürün içerisinde teknik anlamda yenilik içeren alanların her biri ayrı patente konu olabilir. Bir VR gözlüğü ele aldığımızda; şarj ünitesi, kamera uygulaması, yazılımı, kalibrasyonu ayrı ayrı patent konusu.
Hatta belki bir başka firma tarafından önceden koruma altına alınmış ve kullanılması gereken bir yenilik varsa bunu görebilir, çalışmaya yön verilebilir veya lisanslama yapılarak teknoloji transferi sağlanabilir.
Bir sonraki yazımızda buluşmak üzere...
Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ile ilgili sorularınız için:
Nurcan ALTAY
naltay@teknoparkistanbul.com.tr
0216 999 70 25
