Geleceğin Odağında Sürdürülebilir İşler Var.
3 Mayıs’ta, Ikoko-Impenge köyündeki 20’den fazla insanın tuhaf ve korkutucu bir hastalığa yakalandığını bildiren rapor, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin batı sınırındaki Equateur ilindeki sağlık yetkililerine ulaştı. 8 Mayıs’ta Sağlık Bakanlığı birçok kişinin korktuğu şeyi doğruladı: Ebola geri dönmüştü.
Ama bu salgın, Orta ve Batı Afrika’daki önceki salgınların çoğundan farklı bir seyir izledi. Temmuz ortasında son bulmuştu. Sierra Leone, Liberya ve Gine’deki 2014-2016 salgınının korkunç bilançosu olan 11.000’den fazla ölüm yerine, bu salgın 33 kişiyi öldürdü ve ilk enfeksiyon bölgesinin ötesine yayılmadı.
Bu sefer pek çok şey farklıydı. Hem yerel sağlık yetkilileri hem de Dünya Sağlık Örgütü salgına yıldırım hızıyla müdahele etti. Ve bu sefer yayılmayı kontrol altına alacak başka bir şey daha vardı: deneysel bir aşı.
Dünyayı Değiştirenler listesinde 2. sırada yer alan Merck ile ortaklaşa geliştirilen aşı, sağlık çalışanlarının virüs bulaşmış bir kişiyle temas halinde olabilecek hemen hemen herkesi aşıladığı koruyucu bir bağışıklık halkası oluşturarak Ebola’yı kontrol altında tuttu. Bunu söylemek için henüz çok erken (ve o zamandan beri başka bir salgın başladı), ama yeni aşı ve bağışıklık stratejisi, geçtiğimiz yüzyılın en korkunç hastalıklarından birine karşı verilen savaşta bir dönüm noktası olabilir - ve belki bize diğer viral salgınları ortadan kaldırmak için ipuçları verebilir.
Merck’in Ebola aşısına yaptığı yatırım olağanüstü oldu. Şirket bu aşıyı geçmiş salgınların potasında test etti. Merck’in Ebola araştırma çalışmalarını yöneten Beth-Ann Coller, farklı viral bileşenlerin DNA’sından oluşturulan bu canlı ama zayıflatılmış aşının her bir şişesinin üretiminin tamamlanmasının tam bir yıl alacak kadar karmaşık olduğunu söylüyor.
Ancak ilaç devi bunu hayır amaçlı yapmıyor. Aksine, zatürree, zona ve kansere neden olan HPV aşılarını bünyesinde bulunduran şirketin aşı işi, geçen yıl 6 milyar dolardan fazla satış yaptı. Ebola aşısı tek başına çok para kazandırmasa bile, aşıyı geliştirirken elde edilen bilgiler şirket genelinde Ar-Ge’ye bilgi sağlıyor.
Kısacası Merck, pek çok büyük şirketin yaptığını yapıyor: bir sorunu çözmeye ve bunu yaparken de kar elde etmeye çalışıyor. Gerçekten de, dünyanın dört bir yanındaki şirketler, her gün ve genellikle manşet olmadan, bu iki şeyi de başarıyor - iyilik yaparak kazanç sağlamak.
Son dört yıldır, Shared Value Initiative’deki ortaklarımızın yardımıyla, günlük faaliyetlerinin bir parçası olarak halk sağlığı, çevresel, ekonomik veya diğer toplumsal sorunlarla mücadele eden düzinelerce şirket belirledik. Liste, şirketlerin yaptıkları bağışlarla ilgili değil - ve hayır, şirketleri tanrısal bir terazide iyi veya kötü olarak tartmıyoruz. Dünyayı Değiştirenler listesi daha çok, sorunları bildiğimiz tek sürdürülebilir ve ölçeklenebilir sorun çözme makinesi ile çözmekle ilgileniyor.
2015’te bu çalışmaya başladığımızda, şartlara uyan 50 şirket bulmakta zorlanacağımızı düşünmüştük. Bu yıl o kadar fazla değerli adayımız vardı ki, yıllık satışları en az 1 milyar dolar olan büyük şirket ödüllerinin sayısını 57’ye çıkardık ve altı yükselen yıldızı da dahil ettik.
Bu yükselen yıldızlardan biri de şaşırtıcı bir şekilde en son ortaya çıkan Ebola salgınıyla mücadeleye yardımcı oldu - Çinli soğutma şirketi Aucma. Merck’in Ebola aşısının en büyük zorluklarından biri, aşının çok düşük sıcaklıklarda (–60 santigrat veya daha düşük dereceler) saklanması gerekmesi. Sahra altı Afrika’nın genellikle elektrik şebekesi bile olmayan uzak bölgelerinde bunu başarmak neredeyse imkansızdı - ta ki Global Good’daki bir grup mucit, Arktek adlı taşınabilir derin dondurucu konteyneri icat edene kadar. Bu soğutucu, yüzlerce şişe aşıyı nerede olursa olsun muhafaza edebiliyor.
Peki Aucma bu hikayeye nasıl dahil oluyor? Arktek’i onlar üretiyor.
CLIFTON LEAF
Teknopark İstanbul IQ Dergisinden alınmıştır.
